Het Three Lines Model is de basis voor het goed inrichten van de risicobeheersing en control van je organisatie, maar voldoet dit model nog wel?
We hebben in 2023 een uitgebreid whitepaper gemaakt over het Three Lines Model met dilemma’s en successleutels daarin, Robert ’t Hart van Naris, en ook risicomanagement docent heeft vele artikelen geschreven en webinars gegeven over dit onderwerp, maar hoe hangt de Three Lines klok er nu bij voor de publieke sector?
Het Three Lines Model
We weten dat het ‘oude’ Three Lines of Defense (3LoD) model voor- en nadelen heeft, maar we weten ook dat het Three Lines model (3LM 2020) dat ook heeft. Er blijven echter dilemma’s in de praktijk waardoor het model minder past op de publieke sector. Bijvoorbeeld dat wij in Nederland in tegenstelling tot de Anglosaxische cultuur vaak een minder ontwikkelde derde lijn (in casu internal audit) hebben. Ook is het bestuursorgaan als geheel onduidelijk; wat moet de directie of raad van bestuur nu doen en wat is de rol van de raad van toezicht of RVC. Toch blijven de elementen uit het 3LOD en 3LM model massaal gebruikt worden om de publieke organisaties in te richten.
Nieuw model voor de publieke sector
Robert ’t Hart en Tjerk Budding van de Vrije Universiteit Amsterdam – Zijlstra Center, hebben zich de afgelopen tijd ingezet om juist die dilemma’s beet te pakken en het huidige model daarop aan te passen en te verbeteren tot een nieuw model voor de publieke sector.
Zo hebben wij in samenwerking met het Zijlstra Center – Vrije Universiteit Amsterdam in december 2024 en in januari 2025 een webinar georganiseerd over dit nieuwe Three Lines Model. Door het totaal van meer dan 750 aanmeldingen die we hadden voor deze twee webinars weten we dat het model écht volop leeft en zeker niet wil en moet ronddobberen, maar ook dat er overduidelijk behoefte is om het model onder de loupe te nemen en bij te slijpen.
2de lijn
Ook het leiderschap binnen deze lijn blijft lastig. Oya Akyol (Gemeente Utrecht) heeft in haar onderzoek (@ Zijlstra Center) naar leiderschap in de tweede lijn interessante resultaten behaald die ook tijdens deze webinars gepresenteerd werden, waar ook duidelijk wordt dat de 2de lijn een faciliterende rol, kritische blik moet hebben en leiderschap moet tonen. Dit om te voorkomen dat de eerste lijn overladen wordt met formats, systemen en dubbele vragen.
Een model dat bijna iedereen past
We hebben naar aanleiding van deze twee webinars veel vragen gekregen die we hebben samengevoegd en hebben gepubliceerd. Daarnaast zijn we aan de slag gegaan met de feedback op ons nieuwe model en hebben we deze weer verder bijgeslepen.
Natuurlijk, een model dat 100% past kan niet, maar Robert en Tjerk zijn er wel van overtuigd dat dit model wel bijna iedereen zal passen of kan passen in de publieke sector. Naris en de Vrije Universiteit Amsterdam publiceren in het komend TPC-nummer een artikel met de concrete aanleiding en uitleg van het nieuwe Three Lines Model.
Wordt vervolgd in pocket uitgave!
Ook zal het nieuwe model inclusief uitgebreide toelichting in pocket formaat worden uitgegeven en diverse 3LM formats ter beschikking worden gesteld. De uitgave wordt rond de zomer verwacht.
